Thụy My
Trong một cuộc điều tra tiến hành trước khi bị bắt, nhà đối lập Alexei Navalny đã tiết lộ một cơ ngơi choáng ngợp của tổng thống Nga Vladimir Putin nằm bên bờ Hắc Hải. RFI lược dịch từ Le Figaro ngày 21/01/2021.
Trước khi rời Berlin hôm Chủ nhật (17/01) và ngay sau đó đã bị chận bắt tại sân bay Cheremetyevo ở Matxcơva, Alexei Navalny đã dành cho Vladimir Putin một ngạc nhiên : một video sốc dài gần hai tiếng đồng hồ. Trong đó nhà đối lập tấn công vào điều cấm kỵ lớn nhất tại Nga, đó là khối tài sản của ông chủ điện Kremlin và các mối quan hệ với gia đình ông.
Video này được đưa lên mạng hôm thứ Ba 19/01, sau khi Navalny vừa trải qua ngày đầu tiên trong nhà tù Matrosskaya Tichina ở Matxcơva, và đến hôm thứ Tư 20/01 đã được xem hơn 23 triệu lần. Cuộc điều tra quy mô này do ê-kíp Quỹ chống tham nhũng (FBK) của Navalny tiến hành, xung quanh « Cung điện của Putin ». « Cung điện » này thực sự là một « Điện Versailles », rộng 17.700 mét vuông, được xây dựng gần Gelendjik ; ở vùng Krasnodar bên bờ Hắc Hải.
Dự án khổng lồ được khởi công cách đây 15 năm nhưng vẫn chưa hoàn thành, trị giá đến 100 tỉ rúp (1,12 tỉ euro). Navalny khẳng định công trình này được tài trợ từ một « hệ thống mafia » xung quanh Vladimir Putin từ thập niên 90, khi mà cựu trung tá KGB mới chỉ là một viên chức của tòa thị chính Saint-Petersbourg. Phát ngôn viên điện Kremlin lập tức bác bỏ những cáo buộc. Dimitri Peskov nói : « Tất cả như một các dĩa hát cũ. Từ nhiều năm qua chúng tôi đã nói rằng ông Putin không có dinh thự nào ở Gelendjik ».
Tiết lộ trên không hoàn toàn độc đáo. Năm 2010, doanh nhân Seigei Kolesnikov, người ban đầu có liên hệ đến dự án này, đã cho biết tầm cỡ của công trình mà ban đầu ông ngỡ là « một căn nhà nhỏ cho Vladimir Vladimiroviech (tức Putin) một khi rời chức vụ » …Theo các dự trù mà Kolesnikov đã công bố, gồm các hợp đồng và những tài liệu liên quan đến việc xây dựng, công trình được ông chủ điện Kremlin giao cho Nikolai Shamalov giám sát. Nhân vật này là một trong những bạn cũ của Putin, ngoài ra còn là cha của Kirill Shamalov, chồng cũ của Katerina Tikhonava – một trong hai cô con gái của Putin, cho dù ông ta chưa bao giờ công khai xác nhận.
Một thành phố thực sự
Lần này Navalny đã đi xa hơn, tiếp tục tấn công vào Putin, người bị cho là hám tiền vô hạn và mê sự xa xỉ một cách bệnh hoạn. Nhà đối lập từ nhiều năm qua trong các video đã tố cáo nạn tham nhũng của các quan chức cao cấp trong chế độ, nhưng chưa bao giờ điều tra riêng về tổng thống Nga.
Với sự nhạy bén về truyền thông, Navalny kết thúc quãng thời gian dài đả kích Putin bằng cách như thế – thách thức quyền lực đến cực độ. Một phiên tòa chờ đợi ông vào ngày 05/02 – vì cáo buộc vu khống một cựu chiến binh đã ủng hộ cuộc trưng cầu dân ý về sửa đổi Hiến pháp hồi tháng Bảy – sau đó còn nhiều vụ khác. Alexei Navalny trong video cuối cùng đã đưa ra lời kêu gọi biểu tình vào thứ Bảy 23/01 – một thử nghiệm cho uy tín của ông.
Là người kể chuyện lưu loát, Navalny cho biết đến từng chi tiết về « Cung điện Putin », dù được bảo vệ nghiêm ngặt tuyệt đối nhưng một thiết bị không người lái cũng đã quay phim được. Một trong số những nhà thầu còn cung cấp các bản vẽ chi tiết, và với vài tấm ảnh có được, FBK đã tái tạo nội thất 3D của dinh thự choáng ngợp cao ba tầng. Những người mê các phóng sự về giới siêu giàu sẽ rất thích thú. Sự hoành tráng của nó vượt mức tưởng tượng.
Dinh thự Gelendjik trải dài trên 6 hecta, là một thành phố thực sự. Ở đó có một sân bay dành cho trực thăng, một sân trượt để chơi hockey trên băng – đam mê của Putin – một nhà thờ, một khán đài, một khu nhà kính và một trà thất rộng đến 2.500 mét vuông, một chiếc cầu dài 80 mét. Ngoài ra còn có một hồ bơi, khu tắm hơi, một rạp chiếu phim, một phòng trà ca nhạc, một bar chicha, và các phòng dành cho khách mời trong đó căn phòng rộng nhất có diện tích 260 mét vuông…
Để ra bãi biển, một đường hầm được xây dựng trong lòng một ngọn núi, trong đó có bố trí một hầm rượu và một phòng để thưởng thức rượu. Alexei Navalny nhấn mạnh, từ địa điểm kín đáo này có góc nhìn ra biển tuyệt vời nhất.
Dọc theo bờ biển, những người du ngoạn bằng thuyền và ngư dân không được tiến gần quá hai kilomet. Một vùng cấm bay cũng được đặt ra. Dinh cơ này có một casino, một khu vui chơi dưới nước – Navalny bình luận « Tôi cũng chẳng biết là có những thứ này » – và một quán bar có bục nhảy đầm… Có 47 canapé nhập từ Ý với giá 4 triệu rúp (45.000 euro) một chiếc, những giá đựng giấy vệ sinh giá 900 euro/cái, chổi quét nhà giá 700 euro…
Thủ đoạn mua bán ảo
Sau khi bị tiết lộ cách đây vài năm, ông bạn Nikolai Shamalov của Putin đã bán « cung điện » cho doanh nhân Alexander Ponomarenko, người này nói rằng muốn dùng làm khách sạn nghỉ dưỡng. Nhưng theo FBK, vụ mua bán này là ảo : Poromarenko chỉ chuyển có 350.000 đô la, thấp hơn giá trị ước tính của « cung điện » đến 1.000 lần. Hơn nữa, một trong các công ty của Shamalov phụ trách quản lý cơ ngơi này.
Một khu đất bên cạnh rộng 7.000 hecta, « rộng gấp 39 lần công quốc Monaco », chủ yếu là những khu rừng trồng nho do những người hợp tác với Putin kiểm soát. Khu này thuộc về cơ quan tình báo Nga FSB, nhưng theo FBK thì được chuyển giao cho công ty sở hữu « cung điện » cho đến năm 2068. Đối với Navalny, vụ dàn dựng này « chỉ có mục đích duy nhất là lập ra vùng đệm xung quanh cung điện của Putin ». Theo ông, chi phí xây dựng dinh cơ này do các công ty liên quan đến bạn bè của Vladimir Putin đóng góp. Chẳng hạn như Igor Setchine, người đứng đầu tập đoàn dầu khí Rosneft và doanh nhân Guennadi Timtchenko, thông qua việc trả tiền thuê ảo và các thủ đoạn tham nhũng khác.